Dolny Śląsk Wita! Rzemiosło

Tkanie dolnośląskich dywanów, warsztaty dawnego rzemiosła w nowoczesnej odsłonie, wycieczki tematyczne oraz internetowa mapa legend i rzemiosła  – to tylko kilka atrakcji jakie czekają na uczestników projektu  „Dolny Śląsk Wita! Rzemiosło” do 31 grudnia 2021 r.

Fundacja OPEN MIND podejmuje wyzwanie pokazania Dolnoślązakom, że „tradycyjne”, „historyczne”, „ludowe” nie znaczy nudne, a ciekawe i warte poznania. Podczas ponad 50 bezpłatnych wydarzeń: spotkań odbywających się w dolnośląskich muzeach, centrach historycznych, edukacyjnych, a także w pracowniach artystycznych i rzemieślniczych, wycieczek połączonych z obchodami po wystawach tematycznych, lekcjami muzealnymi. Cykl warsztatów  będzie okazją do przybliżenia historii Dolnego Śląska, praktycznego zgłębiania tajników rękodzieła, sztuki tradycyjnej, rzemiosł, często  zanikających na dziś dzień zawodów, m.in. takich jak zecer, kowal, szewc, drzeworytnik, tkacz czy też ludwisarz. Projekt zakończy wystawa podsumowująca „DOBRE TO RZEMIOSŁO”, prezentująca unikalną historię pochodzenia Dolnoślązaków, w tym ciekawych postaci ze świata rzemiosła, sztuki i kultury tradycyjnej, a także efekty pracy warsztatowej.

Planowane wydarzenia odbędą się przede wszystkim we Wrocławiu, ale także w Kudowie Zdroju, Dusznikach Zdroju, Wałbrzychu, Świdnicy, Jeleniej Górze, Kamiennej Górze, Szklarskiej Porębie,  czy Chełmsku Śląskim. Uczestnicy odwiedzą, m.in.: wrocławskie pracownie rzemieślnicze i artystyczne, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, Muzeum Miejskie Wrocławia, Muzeum Historyczne we Wrocławiu, Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu, Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin, Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze, Hutę Julia w Piechowicach, Szlak Ginących Zawodów w Kudowie Zdroju, .

Podczas kilkumiesięcznej przygody z rzemiosłem i kulturą Dolnego Śląska każdy znajdzie coś dla siebie, dzieci, młodzież, dorośli i seniorzy. Fundacja przewiduje także zapewnienie tłumaczy języka migowego praz opiekunów dla osób z niepełnosprawnościami.

ZAPISY NA POSZCZEGÓLNE WYDARZENIA PROWADZONE BĘDĄ NA WWW.DOLNYSLASKWITA.PL

Ramowy program obejmie:

I. Razem możemy więcej

1. „Legendy i dłutko, czyli o etnografii, legendach Dolnego Śląska i zapomnianych rzemiosłach” – warsztaty edukacyjne, lekcje muzealne, przybliżające historię dolnośląskiej kultury ludowej, tajemnice rzemiosł, rękodzieła, sztuki tradycyjnej połączone z oprowadzeniami po wystawach dolnośląskich muzeów i miejscach związanych z tradycją i kulturą
regionu.

2.„Wrocławskie gawędobranie” – rozmowy o języku polskim na Dolnym Śląsku oraz głośne czytanie legend i przypowieści wrocławskich przez znanych wrocławian, a także przedstawicieli różnych pokoleń. Spotkania moderuje animator.

3. „Następny Przystanek: Dolny Śląsk” – wycieczki z przewodnikami szlakiem rzemiosła, rękodzieła, sztuki, legend. Uczestnicy poznają historię, tradycje rzemieślnicze w kontekście historycznym, tajniki zawodów rzemieślniczych i rękodzielniczych w aktywnie działających pracowniach, poznają legendy i najciekawsze miejsca Dolnego Śląska związane z dolnośląską historią i kulturą żywą

4. „Architektura Dolnego Śląska wczoraj i dziś”– podczas wyprawy na Szlak Ginących Zawodów oraz do Chełmska Śląskiego uczestnicy zapoznają się z przykładami budownictwa tradycyjnego, charakterystycznego dla Dolnego Śląska, m.in. odwiedzą dom chlebowy, zobaczą domy przysłupowe, będące przykładem budownictwa charakterystycznego dla regionu. Łączącego estetykę i funkcje użytkowe.

5.„Jesień z architekturą” – poznajemy architekturę Dolnego Śląska z gośćmi specjalnymi

6.”Otwarte spotkanie mistrzowskie i dyskusja o rzemiośle „wczoraj i dziś” – cykl spotkań z udziałem mistrzów rzemiosła, rękodzieła i sztuki, m.in. w formie wycieczek do pracowni połączonych z dyskusjami i prezentacją wybranych technik i prac. Uczestnicy wezmą także udział w spotkaniu z mistrzem rzemiosła online w formie webinaru

II. Warsztaty ” Mistrz i magia” – Cykle warsztatów tkackich, ceramicznych, koronkarskich, hafciarskich, drzeworytniczych i innych. Niektóre warsztaty zostaną połączone z wycieczkami i oprowadzaniem kuratorskim. W trakcie warsztatów z mistrzami, rękodzielnikami i artystami uczestnicy poznają tajniki konkretnych zawodów i rzemiosł oraz kontekst kulturowy ich obecności na Dolnym Śląsku. Uczestnicy wykonają własne rękodzielnicze wyroby.

1.„Drzeworyt” – podczas warsztatów uczestnicy zapoznają się z techniką drzeworytniczą, nauczą się wykonywania prostych drzeworytów. Przy
okazji zapoznają się z legendą o Duchu Gór i jego pierwszym „wizerunkiem” wykonanym techniką drzeworytu na szesnastowiecznej mapie.

2.„Oczko w oczko” – Koronkarstwo, dzierganie, zaplatanie i szycie ręczne.
Warsztaty przybliżą różne techniki koronkarskie, historie ich wykonywania na Dolnym Śląsku. Uczestnicy poznają proste ściegi szydełkowe, zobaczą koronki wykonane innymi technikami (m.in. koronkę klockową), poznają skalę zastosowania tych ozdób w odzieży i elementach wystroju domów śląskich. Wykonają ozdoby podczas warsztatów wyplatania ozdób z bawełnianych
sznurków i nici, w popularnej współcześnie, a mającej wielowiekową tradycję makramie. W myśl idei zero waste wykorzystując doskonale znane naszym przodkom tradycyjne szycia ręczne przetwarzać będą z pozoru niepotrzebne rzeczy w nowe funkcjonalne dzieła. Poznają ponadto sposoby spędzania długich zimowych wieczorów w dawnych chatach śląskich. W ramach popularyzowania rękodzieła, warsztaty połączone będą z wycieczką do Zamku Książ, gdzie uczestnicy, m.in. poznają historię księżnej Daisy von Pless, jej niezwykłą postać i działalność.

3.„Haft ludowy” – Warsztaty hafciarskie staną się okazją do opowieści o tradycji haftu na Dolnym Śląsku, opowieści o Zachełmiu, gdzie haftowano i
szyto tzw. zachełmiańskie koszule z charakterystycznym haftem krzyżykowym. Uczestnicy warsztatów będą wykonywać proste hafty ludowe z wykorzystaniem narzędzi do haftowania, m.in. tamborka. Przy okazji poznają legendę o księżniczce Kunegundzie mieszkającej na zamku Chojnik.

4.„Dolnośląscy tkacze” – uczestnicy poznają technikę tkania na krośnie, dowiedzą się, jaka jest różnica pomiędzy tiulem, a grubym płótnem. Uczestnicy
zasiądą także przy krosnach, poznają różnice pomiędzy różnymi rodzajami tkanin. Z tkactwem wiąże się też budownictwo przysłupowe, co będzie treścią opowieści przy okazji warsztatów. Warsztaty będą połączone z wycieczką do Chełmska Śląskiego i do Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze.

5.„DOBRE to RZEMIOSŁO” – cykl warsztatów rzemieślniczych łączących tradycje ze współczesnością, zaprezentują, takie rzemiosła jak, m.in. renowację, stolarstwo z elementami rzeźby w drewnie, upcykling. Uczestnicy poznają tradycyjne techniki rzemieślnicze. Poruszony zostanie także temat zachowania dziedzictwa materialnego, poprzez nie wyrzucania starych mebli, a ich odnawianie, nadawanie im nowego życia, funkcji. Warsztaty będą także okazją do rozmowy o „drewnianym” rzemiośle we wnętrzach i w architekturze.

6.„Sztuka czy rzemiosło” – cykl warsztatów, rękodzielniczych, rzemieślniczych i artystycznych w dziedzinach także tych zanikających, m.in., warsztaty modystki, witrażu, decoupaqe, biżuterii z miedzi podczas, których uczestnicy przejdą krok po kroku poprzez proces tworzenia, poznają warsztat, możliwości i kontekst historyczny tych dziedzin, ich obecność w codziennej przestrzeni Dolnoślązaków.

7.„Szewska pasja – Legenda „Diabeł i szewc” – opowieść stanie się inspiracją do poznania historii, tajników robienia i naprawy butów. Będzie to okazja do poznania poznania szewstwa jako, nie tylko umiejętności naprawiania butów, ale także ich tworzenia. Uczestnicy dowiedzą się jak przebiega proces projektowy i wykonawczy. Pomysł, konstrukcja, technologia wykonania wraz z detalami związanymi z rzemiosłem skórzanym, a wreszcie wykonywanie buta.

8.„Zecer – co żmudnie nad książką „zerka” – na kanwie „Legendy o Smoku Strachocie” przeprowadzimy uczestników przez proces powstawania książki: od czerpania papieru, poprzez tworzenie ilustracji, złożenie tekstu oraz oprawienie książki. Uczestnicy poznają zapomniane rzemiosło zecerskie, jego
narzędzia i specyfikę, będą mogli porównać różne formy składania książek: tradycyjne wydanie z tekstem ebooka, dowiedzą się jakie są kroje pisma, co to jest „światło” między znakami, poznają zasady składu. Pod czujnym okiem zecera wykonają własnoręcznie skład krótkich haseł powiązanych z legendą przewodnią. Podczas warsztatów kaligrafii porozmawiają o starodrukach, miejscach w których można je obejrzeć i nauczyć się klasycznego styl fraktury i tekstury gotyckiej. Uczestnicy poznają także tachniki zdobienia papieru, m.in. tradycyjną technikę marmoryzowania papieru (ebru).Warsztaty połączone będą, m.in. z wycieczką do Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju.

9.„Garncarstwo, ceramika i szkło”– warsztaty szklane, garncarskie, malowania na ceramice staną się okazją do zgłębienia tajników każdej z tych tradycyjnych
dziedzin. Uczestnicy oprócz podjęcia próby stworzenia własnych dzieł, usłyszą także opowieści o ręcznym malowaniu ceramiki, znanym m.in., ze stylu ceramiki bolesławieckiej. Dowiedzą się także o sposobie pozyskiwania gliny, jej zasobach w regionie i sposobach jej wykorzystywania. Poznają technikę toczenia na kole, zdobienia i wypalania ceramiki. Poznają legendę „Jak dzielny Garncarz Wojsław garncarstwo od najazdu tatarskiego uratował”. W wybranych przypadkach warsztaty połączone będą z wycieczkami, m.in. Szlakiem Ginących Zawodów oraz Szklanym Szlakiem. Wizyta w Hucie Szkła Kryształowego Julia. Hucie Leśnej i Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze będzie unikalną okazją poznania historii dolnośląskiego szkła, zobaczenia wspaniałych kolekcji, wystaw poświęconych tradycji szklarskiej regionu, a także przyjrzenia się procesowi twórczemu. Uczestnicy podejmą także próbę stworzenia własnych szklanych dzieł.

10.„Mistrz Ludwisarz kto to taki?”– Legenda o wrocławskim Dzwonie Grzesznika opowiada o mistrzu ludwisarskim i jego uczniu. Będzie ona motywem wycieczki do pracowni rzeźbiarskiej i odlewni artystycznej, gdzie uczestnicy poznają technikę odlewania elementów z brązu i żeliwa, oraz zanikający już całkowicie zawód ludwisarza. Przyjrzą się także elementom procesu tworzenia rzeźb z brązu.

III. Wydarzenie plenerowe: ETNO FUN w ramach Wrocławskiego Święta Rzemiosła. Dzięki wydarzeniu w formie festiwalu przybliżymy szerszej publiczności idee projektu, jego najważniejsze cele i przesłanie. Atrakcje wydarzenia przyciągną widzów, którzy poznają, m.in. unikalne dziedziny rzemiosła, rękodzieła, tradycje regionalne, otrzymają materiały i narzędzia do wykorzystania przyszłości. W programie festiwalu znajdą się, m.in.:
a) warsztaty i prezentacje najciekawszych wybranych rzemiosł, rękodzieła, produktów regionalnych
b) gry podwórkowe, konkursy, quizy i zagadki z nagrodami tematycznie związane z kulturą i dziedzictwem kulturowym Dolnego Śląska

IV. WYSTAWA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT – na zakończeniu projektu odbędzie się wystawa podsumowująca, prezentująca efekty realizowanych działań. Wystawę otworzy wernisaż inaugurujący.

IV. „Dolnośląska Mapa Legend i Rzemiosła” – unikalny przewodnik szlakiem rzemiosła i kultury Dolnego Śląska. Na mapie znajda się wizytówki miejsc z duszą i historią,  pracowni, manufaktur, które warto odkrywać ,i „od kuchni” poznać tajniki warsztatu mistrzów rzemiosł, rękodzieła i sztuk użytkowych. Mapa zostanie wydana w wersji drukowanej, będzie także dostępna na www.dolnyslaskwita.pl/
___________________________________________________
Projekt „Dolny Śląsk Wita! Rzemiosło” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”
___________________________________________________
Informacje i zapisy: www.dolnyslaskwita.pl
https://www.facebook.com/dolnyslaskwita
https://www.instagram.com/dolny.slask.wita